| Titolo | Memori kaj forgesi Noveloj el la Norda Montaro |  |
| Aŭtoro | Trevor Steele | |
| Kategorio | Prozo originala / rakontoj | |
| Prezo | 9.00 €, triona rabato ekde 3 ekz. | |
| Eldonloko, jaro | Vieno, 1992 | |
| Eldoninto | Pro Esperanto | |
| Klarigoj | Rakontoj de populara aŭtoro. | |
| ISBN/ISSN | 3851820045 | |
| Formato | 143 paĝoj, 21 cm | |
| Recenzoj | Bonvolu legi la recenzon pli malsupre Memori kaj relegi de Jorge Camacho Recenzo de Harald Scharfegger Etoso aŭtentike aŭstralia de William Auld | Aldonu |
Reta ligilo al la originalo: http://esperanto.net/literaturo/novel/novlibr/memorforgesrec.html
Aldonita de A. G. (2004-10-12)
Literaturaj debutoj okazas diversmaniere. Eblas aperi singarde, po-iome, per rakontetoj en simplaj kajeroj, aŭ per multjara versa kontribuado al regionaj bultenoj kaj informiloj. Aŭ eblas tuj prezenti 450-paĝan romanon pri gravegaj temoj kiel imperiismo kaj rasismo, persona respondeco kaj socia dependeco, nomante ĝin "Sed nur fragmento". Trevor Steele en 1987 elektis ĉi lastan manieron. Per tiu fulmatako, sekvota de kelkaj pliaj romanoj kaj novelaroj, li gajnis grandan respekton kaj admiron, ŝajne de ĉiuj tendaroj en la "skoloza" Esperanta kulturmondo. Kaj se temas pri la ambicioj, ne eblas postuli plion. Se la atingoj de Steele ne ĉiam kaj senescepte plenumas liajn altajn ambiciojn, nu, tion oni facile pardonas, ĉar jam nur la duono estus grava kontribuo al nia literaturo.
En 1992 aperis lia novelaro Memori kaj forgesi – Noveloj el la Norda Montaro. Ĝia eldonanto Herbert Mayer antaŭparole anoncas aŭtoron, "pri kies verkoj ĉiu etna literaturo fierus." Nu, li ja eksponreklamas sian varon. En la novelaro efektive troviĝas pluraj rakontoj aŭ partoj de noveloj, kies temo estas seninteresa kaj kies stilo tedas. Sed kial paroli pri tiuj partoj? Ni okupiĝu pri tio, kio ja interesas! Ĉar en la volumo troviĝas ankaŭ partoj pripensindaj, eĉ ĝuindaj.
Kelkfoje mi imagas, ke Steele suferas de minusvalora komplekso pro sia Aŭstralia kulturo. Li klopodas kaŝi tiun komplekson sub dika tavolo da (ŝajne) bonvola humuro, prezentante krudajn sed komikajn samlandanojn, tamen sub la humuro mi fojfoje sentas malestimon – aŭ ĉu memmalestimon? Tio kaŭzas al mi malbonan guston dum la legado. Se mi pravus, tio kompreneble prezentus gravan temaron por beletra esplorado, sed por tio necesus granda kuraĝo. Kaj eble mi eĉ ne pravas...
Kio pli evidentas, estas la kulposento de Steele (kiel reprezentanto de sia nacio) rilate al la Aŭstraliaj aborigenoj. Tiu sento fonas aŭ ĉefrolas (krom en Sed nur fragmento) ankaŭ en du noveloj de ĉi novelaro, la titola novelo Memori kaj forgesi, rakonto pri infanaĝo, kiu ŝajnas eble parte membiografia, kaj en Savo de nigra animo. Bedaŭrinde Steele havas grandan problemon. Kulposento kaj kompato sendube fojfoje povas kaŭzi bonajn agojn, sed malofte bonan literaturon. Pro naturaj kaŭzoj la aŭtoro ne sukcesas (eĉ ne provas, tre prudente, laŭ mi) eniri la memon, la spiriton de iu aborigena rolanto en siaj noveloj. Tiuj rolantoj do restas objektoj, kaj tiel ilia ekstereco kvazaŭ daŭras eĉ en la bonvolaj rakontoj. Ŝajne neevitebla problemo. Sed en Savo de nigra animo Steele trovis manieron almenaŭ alproksimiĝi al la temaro. Unue necesas diri, ke tiu novelo kiel tuto estas preskaŭ fuŝe konstruita. Ĝi komenciĝas kiel ŝajnigita historia raporto pri misiisto Claude Wood, kompilita de iu "mi", kiu poste perdiĝas komplete en la rakonto, kaj ĝi finiĝas kiel normala psikologia novelo, kie oni eniĝas en la privatan vivon, konsiderojn kaj sentojn de kelkaj roluloj. Kaj en tiu dua parto la novelo vere ekvivas, precipe kiom koncernas la figuron Chad Andrews. Ĉar per li Steele trovis konvenan rolanton, kiu povas konduki la aŭtoron kaj la legantojn ĝis la temo, se ne penetri profunde en ĝin. Chad estas duonaborigeno, edukita en la "blanka" kulturo, tamen li rifuzas tiun kaj strebas iĝi vera, fiera aborigeno, kio kompreneble ne facilas. En li la leganto povas rekoni la aŭtoron kaj sin mem, ĉar sendube ni ĉiuj havas similajn sentojn kaj spertojn, ĉu grandajn kaj dramajn, ĉu etajn kaj ĉiutagecajn. Chad povus esti filo de enmigrintoj, kiu sopiras "reen" al devenlando, kiun li neniam konis. Li povus esti juna socialisto, kiu ambigue spertas la "realan socialismon". Aŭ li povus esti Trevor Steele mem, vojaĝanta al Germanio.
En alia novelo, Heroo de nia epoko, Steele starigis al si tro malfacilan taskon. Ĝi temas pri iu viro, la "li" de la rakonto, ege malsimpatia ulo, senlime admirata de alia viro, la "mi" aŭ rakontanto, relative simpatia. Nu, la problemo de Steele estas, ke li ne sukcesas kredindigi la amikecon inter tiu duopo, des malpli kial la "mi" tiel admiras la krudulon, kiam evidente la vera aŭtoro de la novelo ege malestimas lin. Ĝenerale ne estas rekomendinde kombini simpatian "mi" kun fia "li". Ĉi tiu novelo tamen lasas ion memorindan en la kapo de la leganto, ĉar en ĝi la aŭtoro ekscesas pri sakroj, insultoj kaj precipe krudaj slangaĵoj. Ĉar la okazoj vere aŭskulti tiajn esprimojn en Esperanto tro maloftas, lia lingvaĵo sonas relative artefarita, tamen mi havas la impreson, ke per nur ioma ekzercado, oni povus havigi naturajn kaj sukajn nuancojn al esprimoj kiel merdo en la kokoso, povra pisosako, fetora kapraĉo, iru fiki vin mem, lernis furzi pli lerte, kakis la lastan fojon, fetora puglekulo, preni ĝin el iu ajn pugtruo ktp ktp. Do, nun restas nur la tasko trovi konvenajn forumojn praktiki ilin...
Via opinio pri Memori kaj forgesi