| Titolo | Kanto de telegrafistoj |  |
| Aŭtoro | Josip Velebit | |
| Kategorio | Poezio originala | |
| Prezo | 5.40 €, sesona rabato ekde 3 ekz. | |
| Eldonloko, jaro | Berkeley, 1996 | |
| Eldoninto | Bero | |
| Klarigoj | Vivresuma poemaro. | |
| ISBN/ISSN | 1882251148 | |
| Formato | 78 paĝoj, 22 cm | |
| Recenzoj | Bonvolu legi la recenzon pli malsupre | Aldonu |
Fonto: Literatura Foiro, 170/decembro 1997
Reta ligilo al la originalo: http://esperanto.net/literaturo/lf/kanttelegrafistrec.html
Aldonita de A. G. (2004-10-19)
Jen libroforma debuto de 85-jara verkisto - tiujn strangaĵojn
kapablas produkti la esperanta literaturo. Ĝia verkinto, Josip
Velebit, tamen ne estas nekonata en nia kulturo. Liaj verkoj
aperis antaŭe dise en antologioj, legeblas sur flaviĝintaj
paĝoj de gazetoj kaj nun, finfine, kiel libro.
Velebit verkas ankaŭ en la kroata lingvo. En la libro mankas
informoj, bedaŭrinde, pri la rilato inter la nacilingva kaj la
esperanta verkado. Estus interese scii, ĉu li tradukas siajn
kroatajn verkojn en esperanton (aŭ inverse) aŭ ĉu li verkas
rekte.
La temo de kelkaj verkoj estas nepre esperanta, kiel ekzemple
"Eppur si muove" (pri vojaĝo al la 44a UK en Varsovio
1959, verkita en 1990).
Tiu movo ne rilatas al steloj, sed al la feniksa rekonstruo de
Varsovio post la Dua mondmilito:
"dum staris mi senmove
kun tre tenera pia sentinund',
nur flustravoĉe buŝ': 'Eppur si muove'
eligi povis el animprofund'."
Milito estas ne malofta temo en la poemoj de Velebit. Legu
ekzemple la tre densan "Milito", en kiu li kapablas
bildigi malvortoze la teruron de la milito kun noktaj sirenoj,
homoj hastantaj kelen kaj infana angoro - ĉio en kvin linioj.
"Kanto de telegrafistoj" mem estas ĥorkanto pri
mesaĝoj zumantaj tra telegrafoj. Jen unu el tiuj mesaĝoj:
"Al am', al am' soifas niaj koroj,
al ĝia fort' je ĉio plej supera,
por ke la ĝojo ekregu en animo
kaj homo torturita, sur ĉi tero
eksentu iom da ĉiel' surtera."
Ĉu tio estas programo? Iasence jes, sed feliĉe Velebit elĵetas
sian kredon tiel afiŝe. Lernanto de la estetiko de Rilke nur
malofte permesas tion al si. La graveco de Rilke estas evidenta.
Velebit dediĉis eĉ poemon al li:
"Per la soleco sin konsoli [...]
Kaj memorigi sin pri tio:
Ke super mia sort' viglas
Kun mole etenditaj manoj,
En mut' senfina de l' ĉiamo,
La olda Dio."
Do, jen nova temaro de la poemaro: Spleno ("Espero lasta min
forlasas"), Aŭtuno ("Aŭtune malsanul' foriras"),
Kanto de maljunulo, Noto pri unu tago ("Malĝojo min aŭtune
kaptas"), Foriro, Fraŭla deprimo ("Indulgu min,
destin' kruela").
Pri tiuj poemoj Velebit ligas sin al tiu literaturo de la 19a
jarcento, kiun oni poste nomis dekadenca. "Spleno" ja
estas favora vorto de Baudelaire. Sed liaj poemoj tamen ne hantas
la plenromantikajn figurojn de Byron kaj Puŝkin. Velebit
estetikigas (kiel Rilke) la realan vivon.
Plej sukcesas la senrimaj poemoj de Velebit. La kiraso de la
formo, disciplino kaj bridilo, ŝajne ne tro taŭgas por la muzo
de Velebit. La rimoj estas tre ofte adasismaj, foje asonancaj.
Jen li tordas la vortordon, jen estas ritmaj stumbletoj.
Espereble vi jam rimarkas, ke mi ne ĉasas preserarojn, sed tamen
necesas kelkaj vortoj pri la ekstera aspekto de la libro. Ĝi
aspektas simpla, sed plaĉa. Tamen mankas vere bona editorado kaj
precipe lektorado flanke de Eldonejo BERO. La "Gazelo"
sur p. 63 estas tipografie fuŝita. (Kaj cetere: kial
"gazelo", se gazalo jam ekzistas en PIV kaj Parnasa
Gvidlibro?) Mankas ankaŭ klarigo de kelkaj konceptoj: kiu estas
Nabulione (p. 48) kaj de kie scias ne-kroata knabo pri Pepo Klum?
En "Kanto de patrinoj" la poetika efiko dependas de
(kroatdevena?) neologismo en la lasta linio.
Velebit ŝatas uzi jun- prefikse, ekzemple jun-ino, kio estas iom
strange por mi.
Sed tiuj rimarketoj neniel malgrandigu la grandan lokon en nia
parnaso. Tiu kolekto estas espereble la unua paŝo al plia famo
de Josip Velebit.
Via opinio pri Kanto de telegrafistoj