Titolo	Homarano La vivo, verkoj kaj ideoj de d-ro L.L. Zamenhof
Aŭtoro	Aleksander Korĵenkov
Kategorio	Biografiaj, Bibliografioj
Prezo	27.00 €, sesona rabato ekde 3 ekz.
Eldonloko, jaro	Kaliningrado / Kaunas, 2011 (2a eld)
Eldoninto	Sezonoj / Litova E-Asocio
Klarigoj	Nova biografio de la iniciatinto de Esperanto, unue publikigita okaze de la 150-jariĝo de lia naskiĝo.
ISBN/ISSN	9786099508740
Formato	359 paĝoj, 20 cm
Recenzoj	Zamenhof, ne nur “naiva revanto” de Walter Żelazny Bonvolu legi la recenzon pli malsupre Supera biografio de Zamenhof de Carlo Minnaja La plej fidinda de Paweł Fischer-Kotowski	Aldonu

Atenton, "Homarano" ne estas havebla!

---

Recenzo de anonima

Korĵenkov, Aleksandr: Homarano. La vivo, verkoj kaj ideoj de d-ro L.L. Zamenhof.

Fonto: Spegulo 4/2009
Aldonita de Andreas Künzli (2011-01-18)

Korĵenkov, Aleksandr: Homarano. La vivo, verkoj kaj ideoj de d-ro L.L. Zamenhof. 320 paĝoj. Sezonoj Kaliningrad 2009. Prezo: 27.00 €
La ĉefaj karakterizoj de tiu nova biografio estas: didaktike taǔga prezento de la homaranismaj materialoj rekompile sur la bazo de ekzistantaj verkoj, kritika sinteno rilate al legendecaj kaj hagiografiaj elementoj prezentitaj en ĝisnunaj Zamenhof-biografioj, konsidero de kelkaj novaj esplorrezultoj fare de Korĵenkov, Romaniuk kaj Ignatoviĉ, grandparte distanciĝo de la ĝisnuna tradicia zamenhofbiografia skemo, konsidero de multaj faktoj pri cionismo kaj judaj aferoj, kontrolado de fontoj kaj informoj kaj atentigo pri eraroj kaj kontraǔdiroj – konklude do: la ĉefa merito de la verko estas ioma ordigo de la temaro kaj reĝustigo, repoziciigo de la kompleksa materialo en simpligita formo, ĉefe por komencantoj kaj novuloj. Samtempe akceptiĝis novaj ĝis nun malpli konataj anekdotoj, aǔ supozoj, ekzemple ke ĉe la zamenhofa pseǔdonimo ‚Unuel’ temas verŝajne pri la imito de la nomo Aĥad ha’Am (p. 124), aǔ dubindaj ke kiam Zamenhof serĉis eldoniston por sia ‚Unua Libro’, li eble preterpasis ankaǔ ĉe iu vilna presisto (laǔ Ŝilas, p. 70), aǔ amuzaj ke inter Boirac kaj Fruictier (ne Fructier, p. 178) estis planita duelo kaj ke en Bulonjo oni verŝis likvoron Esperantine (p. 184), k.s., do multaj detaloj, kiuj en la historio de Esperanto kaj biografio de ĝia kreinto ĝis nun ne estis tiom atentataj. Sed ĉu ili gravas por la vivo kaj verko de Zamenhof, estas alia demando, konsideru ilin kiel akcesoraĵojn efemerajn. Malgraǔ tiuj atingoj, la biografio de Korĵenkov esence estas la proza ripeto, aǔ transformo de sia eble eĉ pli meritplena libro ‚Mi estas homo’ (2008), precipe de ties notaro originale kompilita, kiu en sia plimulto reutiliĝas en la biografio ‚Homarano’. La rigora kaliningradano, inĝeniero laǔ profesia edukiĝo, due verkisto, tradukisto, redaktoro kaj historiisto, aplikas striktan terminologian uzadon ĝis pedanteco: Ruslanda judo, Ruslanda imperiestro (anstataǔ rusa caro), Granda Litvo, ktp. Ŝajnas, ke rilate la terminologion la aǔtoro grandparte sekvas la rekomendojn de Waringhien, Maimon, Holzhaus, laǔ kies historiografia tradicio Korĵenkov orientiĝas anstataǔ laǔ la duonseriozaj, ĉefe propagandaj verkoj de Boulton, Ziółkowska, Kraśko kaj Centassi/Masson. La ĉefa tema koncentriĝo de la biografio de Korĵenkov rilatas al la hilelismo/homaranismo ĉe Zamenhof kaj la lingvaj reformdiskutoj, dum aliaj temoj estas eble iom neglektataj (kiel la kongresaj paroladoj, kvankam nur la unuaj du-tri estas esencaj, kion Korĵenkov ja emfazas). La fondo de UEA en 1908 estas nur rande menciita (efektive en tiu tempo tiu fondo ŝajnis ne tro signifa evento kaj nura kaprico de iu svisa junulo, kiu plendis, ke oni ne sufiĉe serioze konsideras lin kaj liajn intencojn), la reago al ĝi far Zamenhof ellasita, aliflanke la kritika sinteno de Hodler al la tiamaj duonsanktaj parizaj Esperanto-instancoj rememorigita. En aparta ĉapitro estas detale pridiskutita la verkaĵo „Esenco kaj Estonteco“ de Zamenhof kun konsidero de la komento de kelkaj esperantistoj, kiuj okupiĝis pri tiu eseo. Pro la troa fokusiĝo al homaranismo kaj lingvoreformdiskutoj, kaj eble pro tempomanko (la libro estis verkita en nur kelkaj monatoj sub enorma tempopremo) kaj ĉar la libro fariĝus tro ampleksa, la politika-socia-kultura fono de la situacio en Ruslando kaj Pollando estas apenaǔ konsiderata, kvankam iuj centraj (aǔ kadraj) eventoj de la rusa historio kaj politiko dum la vivotempo de Zamenhof ja estas menciitaj. Bone, la tasko ne estis verki libron pri la historio de Ruslando, kaj la interesataj legantoj de la biografio de Korĵenkov mem konsultu laǔplaĉe la nacilingvan fakliteraturon pri ruslanda historio ktp. Tamen ĉe tiuj legantoj, kiuj konsideras la politikan fonon de la zamenhofa tempo tre grava, aperas vole nevole la impreso, ke la aǔtoro, kiu evidente ne tro interesiĝas pri politiko, timas tuŝi la ruslandan politikon kiel la diablo timas la konsekritan akvon. La nomo de la caro (aǔ imperiestro) Aleksandro III. aperas nur en piednoto lige kun la alkohola problemo, personecoj kiel Pobedonoscev eĉ tute ne estas menciitaj, kvankam ili kiel malŝatantoj de judoj kaj aliaj nacimalplimultoj grandparte determinis la internan politikon de la imperio en la vivotempo de Zamenhof, precipe dum la aperotempo de Esperanto (1887) kaj do rekte-nerekte influis la konkludojn de Zamenhof pri kreo de la neǔtrala lingvo kaj religio reage al la intergenta situacio en Bjalistoko kaj en la Ruslanda Imperio (sed tiuj ideoj aperis ĉe li jam en la vivotempo de Aleksandro II., kiu en la familio de Zamenhof devis esti taksita pozitive). Objektive kaj detale klarigi tiun tutan politikan-kulturan-socian fonon kaj la fifaman carisman politikon pri nacimalplimultoj devus esti foje la tasko de Zamenhof-biografoj. La vorto ‚antisemitismo’ aperas en la libro nur dufoje, unuafoje sur paĝo 256, kvankam tiu fenomeno estis unu el la centraj problemoj de la vivotempo de Zamenhof (oni pensu ne nur pri la Dreyfus-afero en Francio, sed ankaǔ pri la kreskanta antisemitismo en praktike ĉiuj landoj de Eǔropo). Antisemitismon la aǔtoro ŝajnas ŝovi unuavice al poloj, referencante al artikolo de Niemojewski en Pola Esperantisto de 1914 (p. 258). La gravecon de la pogromoj en Ruslando Korĵenkov milde dirite bagateligas. La tuta carismo estas tuŝita de Korĵenkov per veluraj gantoj, kaj li sentas la bezonon speziale atentigi pri tio, ke la kelkaj plej lastaj caroj de Ruslando, estante grandparte de germana deveno, ĉiukaze havis ĉiam malpli kaj malpli da rusa sango.
Iom kurioza citaĵo, kiun povas utiligi nur eksa sovetiano, estas tiu el Lev Ĵirkov, „Kial venkis Esperanto“, Ekrelo 1931, laǔ kiu Esperanton savis el la krizo la inerta amaso de averaĝaj esperantistoj - etburĝoj, kolektantoj de poŝtmarkoj kaj poŝtkartoj... (p. 226). Malfacile diri, ĉu tiu pritakso kongruas kun la persona opinio de Korĵenkov pri la Esperanto-movado; ĉu entute la aserto de Ĵirkov estas utiligebla, sen atentigi, ke ĝuste la termino „etburĝo“ servis poste kiel ideologia pravigo en la stalinisma purigado, en kiu kiel konate ankaǔ ne malmultaj esperantistoj fariĝis viktimoj. Do, la pri historiaj aferoj tro sentema leganto de la libro de Korĵhenkov eble interpretas diversajn detalojn kun vana skeptiko, sed pluraj demandoj pri intencoj kaj kaŝitaj mesaĝoj, kiujn la aǔtoro eventuale havis apud la prezento de Zamenhof, restas tamen malfermitaj.
En pluraj kazoj mankas fontindikoj, ekzemple pri pogromoj en Bjalistoko, pri elpaŝo en la franca parlamento en 1906 (p. 213), kaj persona indekso bedaǔrinde ne ekzistas, same kiel fotoj ne aldoniĝis. La bibliografio estas standarda. Ŝajnas, ke Korĵenkov ĉerpis siajn ekster-Esperantajn informojn ĉefe el la ruslanda historiografio (ekzemple pri cionismo). Tajperaroj estas tre malmultaj kaj kvazaǔ ignorindaj. La tipografio estas meznivela kaj la bindaĵo iom kruda, la vendoprezo de 27 eǔroj ŝajnas sufiĉe alta por malgrandformata, simpla kaj ne tro bela libreto kun 320 paĝoj, despli ke la preso okazis en orienta Eǔropo, kie produktokostoj estas pli malaltaj ol en okcidenta Eǔropo.
Certe, ankaǔ Korĵenkov devis kapitulaci antaǔ la komplekseco de la temo „Zamenhof“, kiun li ja sendube bone konas, tiel ke ankaǔ lia laboro kiel ajna alia provo verki tian biografion ne povas esti kompleta kaj tute kontentiga. Malgraǔ tio la verko estas bonvena kontribuo, kies ĉefa merito estas montri en kiu direkto la Zamenhof-biografiado povus, au devus iri. La titoloj de la unuopaj ĉapitroj memorigas la (bonajn) kutimojn de la sciencpopulara literaturo, kun la malavantaĝo ke estas iom malfacile retrovi la diversajn temojn laǔĉapitre (en tiu rilato Korĵenkov imitis pli la modelon de Wendy Heller /Lidia/ anstataǔ teni sin al la normoj de la scienca monografiado).

 

Opinioj pri Homarano

Bernardo (2010-03-13):
Preskaŭ ĉiuaspekte bona kaj leginda libro kaj - mi aŭdacas la prognozon - nova klasikulo: ....ipernity.com/blog/37943/235608

Ilja (2018-10-29):
La libro estas tre interesa. Ĝi detale rakontas pri vivo, ideoj kaj verkoj de Zamenhof. Sed tiu detaleco tute ne igas la libron teda. Male. La libron vi legas tiel kvazau vi legas krimromanon. Mi rekomendas la libron al ĉiuj esperantistoj, kiuj volas pr

---

Via opinio pri Homarano