| Titolo | Kontrastoj |  |
| Aŭtoro | Carmel Mallia | |
| Kategorio | Poezio originala | |
| Prezo | 3.00 €, sesona rabato ekde 3 ekz. | |
| Eldonloko, jaro | Żabbar, 1980 | |
| Eldoninto | Carmel Mallia | |
| Klarigoj | Tre variaj poemoj. | |
| ISBN/ISSN | 0902756125 | |
| Formato | 47 paĝoj, 19 cm | |
| Recenzoj | Bonvolu legi la recenzon pli malsupre | Aldonu |
Fonto: La Ondo de Esperanto. 2002. №6 (92)
Reta ligilo al la originalo: http://esperanto.org/Ondo/R-mallia.htm
Aldonita de A. G. (2004-10-17)
Mi jam kelkfoje vidis la nomon Carmel Mallia inter laŭreatoj de diversaj poeziaj konkursoj. Des pli interese estis legi liajn verkojn, ĉar — nu, kion scias ordinara homo, eĉ esperantisto, eĉ erudiciulo, pri la malta kulturo? Kaj certe, ano de tiom eta popolo vidas la mondon iom alimaniere ol rusoj aŭ usonanoj; kaj Esperanto estas por li “pli granda” lingvo, la fenestro al tutmonda publiko. Kaj se li iĝas konata internacie, tio naskas fieron kaj ĝojon en pluraj liaj najbaroj — samkiel famiĝo de artisto el iu fora urbeto…
Malfacilas esti poeto sen regulaj kontaktoj kun kolegoj kaj legantoj, ankaŭ sen la ebleco multon legi en sia lingvo. Ĉion necesas malkovri mem, sen uzo de alies sperto; nur malmultaj liberaj horoj post ordinara laboro troveblas tiucele; kaj verkinte ion, necesas mem ĉion fari por eldono… Do eble ne indas juĝi la poeton same severe, kiel ni juĝus aŭtoron el granda kontinenta lando — probable tiel rezonis ankaŭ la ĵurioj de internaciaj konkursoj. Ankaŭ Marjorie Boulton, verkinta kuraĝigan enkondukon al la unua libro de Mallia…
Do necesas ion diri pri la verkoj kaj pri la impresoj. La poemoj de Carmel Mallia impresas delire — kaj ne nur pro tio, ke ilin naskis poeta liro… En Kontrastoj estas ĉefe pli longaj poemoj, kun la enhavo plejparte filozofia, kaj la humoro deprimiga, senespera (sufiĉas mencii kelkajn titolojn: Vivo-erozio, Ĉio apokalipsis, Turmentokanto, La vorto buĉita…). Plejparte kun rimoj (tamen, sufiĉe primitivaj), sed sen ritmo — aŭ eble la ritmo estas specifa kaj komplika, ne kaptebla por alinacianoj?
100 kapricaj raketoj enhavas kurtajn poemetojn. Kelkaj el ili estus facile adapteblaj al kutimaj formoj de hajkoj, tankaoj kaj limerikoj — tamen la aŭtoro tion ne faris. Ĉu estis grava (sed neklara por ni) kaŭzo, aŭ li simple ne emis (por esti nepre originala?), aŭ eble eĉ ne sciis pri ekzisto de tiuj formoj? Eble li inventis ion similan intuicie — do ni laŭdu lian sagacon, kaj bedaŭru: se li scius dekomence, li ŝparus siajn fortojn kaj verkus ion vere genian… Jen, vidu: “Papavo karmezina / sopirata tuŝo / de lip' virina”. Aŭ jen: “Suno kompateme ŝvita / demandas poŝtuketon / al la lun' ermita”.
La temoj estas diversaj kaj bizaraj: de aŭdaca intimaĵo — “Nokto senrespira, / atendo senvira. / Lacas la spaco / en korp' sur matraco”. — ĝis socialista slogano: “Jen dekretas Diktaturo! / Forviŝiĝas ĉiu spuro / de l' proletsekuro”. Ĉeestas ankaŭ priesperantaj pecoj (ĉu troveblas poemkolekto sen tiuj?), sed tre malmultaj kaj ne tuj kompreneblaj: “En mia domo / vagas / la zamenhof-fantomo: / nepra izolsimptomo”.
Oni provos serĉi analogiojn el diversaj naciaj poezioj — kaj ne trovos. Plie, krom la poemetoj la dua libro enhavas kvar bildojn kun strangaj titoloj, kiuj ŝajne tute ne havas rilaton al la bildoj mem (eĉ pli strangaj) kaj al la cetera teksto. Meditu…
Ĉu fini la recenzon per tradicia frazo, ke pri tiuj libretoj oni ne povas samopinii — kaj ĝuste pro tio ili atentindas, prenu kaj legu mem por formi vian propran opinion? Eblas, sed tio malmulton donus al la leganto. Certe, la recenzataj poemoj iom pli valoras ol ies glataj kaj plataj rimitaj admiroj pri Esperanto kaj Zamenhof. Certe, la poeto havas propran vidpunkton kaj voĉon. Ni plian fojon konvinkiĝas, ke esperantlingva poezio enhavas ĉion, kion povas enhavi poezio nacilingva — malta, rusa aŭ franca. Ja en Esperanto oni povas diri ĉion. (Adeptoj de raŭmismo jam rememoris konvenan frazon el la manifesto…)
Ni konvinkiĝis ankaŭ, ke malta kulturo havas multon komunan kun la aliaj, ja ĉiuj ni estas homoj… Ke en ĉiu popolo ekzistas homoj pli aŭ malpli talentaj. Ke Esperanto donas al ĉiu homo la eblecon kaj ŝancon por memesprimo, kaj la cetero dependas de la homo mem.
Kaj por tiuj legantoj, kiuj nepre volas havi klarajn rekomendojn k.s., mi aldonu: mi tamen ne bedaŭras pro la tempo, elspezita por tralego de tiuj poemlibretoj.
Via opinio pri Kontrastoj