| Titolo | Sed nur fragmento |  |
| Aŭtoro | Trevor Steele | |
| Kategorio | Prozo originala / romanoj | |
| Prezo | 25.50 €, sesona rabato ekde 3 ekz. | |
| Eldonloko, jaro | Novjorko, 2020 (3a eld) | |
| Eldoninto | Mondial | |
| Klarigoj | Biografia romano pri rusa antropologo en Suda Pacifiko fine de la 19a jarcento. | |
| ISBN/ISSN | 9781595694072 | |
| Formato | 429 paĝoj, 22 cm | |
| Recenzoj | Taglibroj de la nova kaj malnova mondoj de Mark Fettes Sed nur fragmento de Don Harlow Recenzo de Jorge Camacho Aj, Maklin! de Poul Thorsen Esperantisma romano pri temo nemovada de Gerrit Berveling Riĉiga, agrabla, nepre leginda libro de Roland Platteau Bonvolu legi la recenzon pli malsupre | Aldonu |
Fonto: Fonto, n-ro 161, majo 1994
Reta ligilo al la originalo: http://esperanto.net/literaturo/fo/fragmentrecrs.html
Aldonita de A. G. (2004-10-19)
"Nur fragmento" estas la vivo de la Rusa sciencisto kaj barono N. J. Maklin. Kompreneble, la vera rakontanto de tiu vivo estas la verkisto Trevor Steele, sed li restas ekster la romano kaj malaperas malantaŭ emeritita bibliotekisto, kiu estas la rakontanto ene de la libro. Tiu sinjoro iam trafas sur la taglibraj kajeroj de la barono. Por li ili fariĝas la materialo, el kiuj li rekonstruas ties vivon. La kajeroj estas duspecaj. Ili estas grandanombre sciencaj kaj raportas pri la esploraj laboroj de Makleno. Sed la malpli granda parto el ili estas privataj. Tiuj lastaj montras ne la sciencan gravecon, kiu restas ekster ĉiu dubo, sed la vere mirige homecan kaj eksterordinaran karakteron de la barono. Malreteneme li esprimas sin en ili. Per ili oni eniras metafizikan mondon, kies trajtoj estas miraklaj ne nur en la priskribita epoko de post 1871, sed restas tiaj eĉ en nia aktualeco, en kiu la stabila fizika mondo definitive diseriĝas.
La barono, akompanata de nur du servistoj, unu blankula, la alia miksrasa, komencas sian sciencan laboron sur la Verda Insulo, tropika lando ie inter la Hinda kaj Pacifika Oceanoj. Li kontaktiĝas kun la indiĝenaj kanibaloj, sukcesas gajni ilian konfidon kaj eĉ la sinceran amikecon de almenaŭ unu el ili, studas ilian lingvon, lernas mem uzi ĝin, kaj enkondukas la leganton en ankoraŭ plu vivantan civilizon el la ŝtonepoko. Tiel li streĉas vastegan arkon el la matenruĝo de la homa gento ĝis ties moderna vivo. Danĝeroplena kaj abnegacia estas la ekzistado sur la Verda Insulo. Minacas perfidoj kaj perfortoj flanke de la sovaĝuloj, minacas malsanoj kaj katastrofoj flanke de la naturo. Kiel sciencisto el la fino de la antaŭa jarcento Makleno estas pozitivisto. Li estas ateisto kaj konforma estas lia scienca lingvaĵo. Sed la lingvaĵo de la taglibro montras, ke ekzistas ankaŭ alia Makleno, kiu ne estas tute forigebla, subpremebla.
Sed sur nia ŝrumpanta planedo ne plu ekzistas izolulo. Eĉ sur la plej fora insulo ĉiu okcidentano neeviteble fariĝas bastiono, fariĝas pioniro de la ekspansiema imperiismo. Rusujo, tiam kapitalisma kiel la tiamaj grandaj potencoj, subtenas Maklenon, atendante de li senkondiĉan patriotismon. Sed en la profundo de sia animo la barono ribelas. Li tamen ne malpli ribelas kontraŭ egalaj tendencoj elirantaj el Britujo kaj la Bismarka Germanujo. Li estas amiko de la Verdinsulanoj kaj volas ŝpari al ili la sorton, kiun suferas pli aŭ malpli kruele ĉiuj kolonioj: Esti objekto de senkompata ekspluatado. La granda politiko kaj la barono sopirante justecon ne povas ne kolizii. Tio estas unu el la grandaj temoj, kiuj traplektas la tutan romanon.
Alia estas la kunpuŝiĝo de la ateisto Makleno kun enigmoplenaj fenomenoj, kiuj estas maldigesteblaj por lia raciema menso. A1 ili apartenas ekzemple la spirita elradiado de Engogu, ermito magiisto, kiu ĝuas grandan aŭtoritaton inter la indiĝenoj. A1 ili apartenas ankaŭ la eksterordinaraj spertoj pri trancaj statoj, kiujn li observas dum nokta kunveno de la sovaĝuloj, en kiu li estas invitata partopreni kaj pri kiu li verkas longan raporton titolitan "La Nekredeblaĵo". Kaj fine apartenas al ili ankaŭ analogaj fenomenoj, sur kiuj li trafas post sia reveno de la Verda Insulo kaj kiuj ne estas akordigeblaj kun lia materialisma mondkoncepto. Animomigrado, telepatio, religia amashisterio altrudiĝas, gajnas ne forigeblan influon kaj tamen rezistas al science klariga esplorado.
Tria temo, se entute tiu esprimo estas ĝusta, aŭ eventuale ni diru, tria aspekto de la romano estas la sinteno de Makleno kontraŭ la virinoj. Seksan vivon li ŝajne ne havas. Lia seksa impulso estas tute deturnita en sciencan labaron, kaj sen sentebla malfacileco li rezistas al la deloga amo de Ponigala, indiĝenino de nekutima beleco. Tamen ankaŭ Makleno iun tagon spertas profundan amon, kaj la rakontado de tiu amo, kvankam ĝi tiuĉiflanke de la tombo ne trovas plenumon, estas eble la plej bela parto de la romano.
En la teksto alternas rektaj alparoladoj de la rakontanta bibliotekisto al la legantoj kun ties kvazaŭ senpersonaj referatoj baziĝantaj precipe sur la privata taglibro de la barono kaj aliaj disponeblaj materialoj. Interŝoviĝas ne malmultaj, ofte plurpaĝaj citaĵoj el la taglibro mem. Tiu artisma tekniko permesas prezenti la baronon tiom de ekstere, ni diru objektive, kiom de interne, do subjektive. Tiel la intereso de la leganto restas vigla, kaj li mem ofte sentas sin konfrontita eĉ kun problemoj koncernantaj sian propran vivon.
Mi esperas, ke tiuj magraj aludoj pri la riĉa kaj ampleksa enhavo sufiĉas por peri almenaŭ vagan ideon pri la rakontada arto de Trevor Steele. Scienca esplorlaboro, socia vivo, prahistorio, parapsikologio, religio, politiko, reuniĝas por relieiigi la eksterordinaran vivon de eksterordinara homo, kiu, ne supozante sian proksiman finon, rigardis sian vivon eble valora, sed certe "nur fragmento".
Via opinio pri Sed nur fragmento