| Titolo | Neniu ajn papilio |  |
| Aŭtoro | Trevor Steele | |
| Kategorio | Prozo originala / romanoj | |
| Prezo | 16.50 €, triona rabato ekde 3 ekz. | |
| Eldonloko, jaro | Vieno, 2000 | |
| Eldoninto | IEM | |
| Klarigoj | Pri la spertoj de juna anglo en Germanio de la 60-aj jaroj. | |
| ISBN/ISSN | 3901752218 | |
| Formato | 337 paĝoj, 23 cm | |
| Recenzoj | Bonvolu legi la recenzon pli malsupre Atentokapta sed ruĝkrajoninda de Pejno Simono Luksaĵo por la E-literaturo de Miguel Fernández Kvazaŭ sobra historia raporto de Donald Broadribb | Aldonu |
Fonto: Literatura foiro, 2001, junio
Reta ligilo al la originalo: http://www.esperanto.net/literaturo/lf/nenipapili.html
Aldonita de Boris Kolker (2004-06-16)
Nemultas seriozaj originalaj romanoj en Esperantujo, do apero de ĉiu estas evento. Tiu ĉi estas vera romano, kiu kreis gravan eventon en la esperanto-literaturo. Oni certe ne domaĝas la tempon elspezitan por legado de pli ol tricent paĝoj.
En la jaro 1993 juna aŭstraliano venas en Germanion por studi nuntempan germanan literaturon. Li ekscias pri juna (kaj ekstere eĉ simila al li) brita docento Mark Bryant, kiu pasigis la vintron de la jaroj 1968 kaj 1969 kiel estro de la Hejmo de Sankta Mikaelo por Forgesitaj Alianculoj en Norda Germanio. La Hejmon fondis Damo Carolyne Beauchamp, heroeca kaj samtempe ekstravaganca kaj eĉ komika figuro. La paĝoj dediĉitaj al ŝi estas speciale legindaj.
La rakontanto esploras la vivon de Mark Bryant, konatiĝas kun liaj taglibroj kaj leteroj, parolas kun homoj, kiuj lin konis. El tio naskiĝas romano, kiu impresas per sia kvazaŭdokumenteco. Stranga koincido de cirkonstancoj kondukas al tragedio de la protagonisto. Epizodoj estas prezentataj en la unua persono kaj oni, ĝenerale, ne mis komprenas, kiam ilin aŭtoras Mark kaj kiam la rakontanta (anonima) aŭstraliano. Tamen estus nesuperflue malsamigi ilin per iu presmaniero.
La Hejmo de Sankta Mikaelo estis fondita por prizorgi malfeliĉulojn el Orienta Eŭropo. Post koncentrejoj aŭ sklavlaboro en Germanio ili estis metitaj en Barakarojn por Eskster-Patriuloj. Sed antaŭ of repatriiĝi, ili faris gravajn aŭ negravajn krimojn kaj trafis malliberejojn; rezulte, la propraj patrujoj ne volis reakcepti ilin aŭ ili mem ne deziris repatriiĝi. La Hejmo de Sankta Mikaelo devis esti ilia hejmo post liberiĝo kaj antaŭ la memstara ekvivo.
Tiuj homoj havis kripligitan psiĥon, ilia germana lingvo estis malaltnivela, ili malbone orientiĝis en realaĵoj de la ĉirkaŭa vivo. La germanaj ŝtato kaj socio donis laŭeblan socialan helpon al tiuj "vrakoj de la milito" sed tio ne estis sufiĉa. Mark Bryant estis ilia konkreta prizorganto en tiu Hejmo. La laboro estis pli ol malsimpla, sed Mark klopodis trovi restintajn homecajn trajtojn en tiuj alkoholuloj, stranguloj kaj frenezuloj, malgraŭ tio ke lia vivo pli ol unufoje estis en danĝero.
La jaro 1968 eniris la historion kiel jaro de ribelo de okcident-eiiropaj studentoj, kiuj iluzie revis, ke ili povos ŝanĝi la mondon direkte al plia justeco. En tiu ribelemo klare vidiĝis kontraŭ-usoneco. Ĉar estis la tempo de Malvarma Milito, la ribeluloj, logike, devus subteni la sovetian propagandon, kio tamen ne okazis, malgraŭ akuzoj de la dekstra gazetaro. Do ili restis sen klara ideologio, kio per si mem antaŭsupozigis ilian malvenkon. Pasis jaroj kaj plimulto de la iamaj ribeluloj ŝanĝis siajn vidpunktojn kaj akiris la materialisman pensmanieron de nuntempuloj.
Estas tre interese observi, kiel la aŭtoro priskribas lokajn studentajn ribelojn kaj ilian ideologion interpretatan de unu el la plej simpatiaj personoj de la romano, Ulrike Sander. Kiam la loka transporta kompanio decidis draste plialtigi prezojn por aŭtobusaj biletoj, studentoj ekribelis, subtenataj de aliaj urbanoj. Kelkajn tagojn ili malebligis aŭtobusan cirkuladon kaj senpage transportadis urbanojn per siaj aŭtomobiloj. La potenculoj ne restis senagaj, kion atestas frostiga epizodo, kiam maŝinsimilaj policistoj el iu elita taĉmento senkompate batadis per bastonoj kapojn kaj dorsojn de manifestaciantoj. Kaj en la cetera tempo de tiu protestado regis interfratiga atmosfero, kiu memorigis al mi pri la tempo de la tritaga puĉo, kiun organizis konservativaj komunistoj kontraŭ prezidento Gorbaĉov en aŭgusto de 1991: tiam miloj da nearmitaj moskvanoj venis al la Rusia Blanka Domo por ŝirmi per si la demokration. Ho ve, ĉio finiĝis eĉ per plia maldemokratio!
Ĉu iu normala romano povas eviti amon? Mark, sufiĉe sensperta pri amaj aferoj, estas disŝirata inter du allogaj junulinoj - intelekta Ulrike kaj seksalloga Alice. Iliaj naskiĝantaj sentoj estas priskribataj tre subtile. Kaj la unua amora sceno estas prezentita vivece kaj streĉe.
Ĉar la romano rilatas al la postmilita Germanio kaj rekte tuŝas postsekvojn de la Dua Mondmilito, estas multe atentataj "malbonaj" germanoj: nazioj kaj iliaj helpantoj. Ni substreku aparte severe priskribitajn ekskurson al la iama koncentrejo Bergen-Belsen kaj ĝian koncizan historion, ilustritan per kelkaj eventoj. Paradokse sonas la rezonado, ke oni ne bedaŭru la malsukceson de la komploto kontraŭ Hitler en julio 1944.
Kutime oni konas multe malpli "bonajn" germanojn. Tiaj ja estis en sufiĉe granda kvanto en ĉiuj socitavoloj antaŭ, dum kaj post la milito. Ilia fatala eraro estis subtaksi la danĝeron de la nazioj, akirintaj la potencon. Kaj poste jam estis malfrue: oni devis aŭ konformiĝi al la nova reĝimo aŭ esti frakasitaj de ĝi. Estas granda sukceso de la aŭtoro montri tiajn homojn kiel Rudolf Sander kaj Tina Tscheche, kiuj post la milito abnegacie helpadis al viktimoj de la nazia teroro.
Kelkajn paĝojn okupas vizito de Mark kun du prizorgatoj al misiisto de iu kristana sekto. La misiado komenciĝas mole, sen ajna signo de psiĥologia premo. Sed iom post iom la tensio kreskas (aŭ pli ĝuste, estas kreskigata), ĝis la situacio iĝas freneziga, kiam ekzaltitaj personoj unuanime ekkrias: Jesuo, mi estas via, prenu niin, ho Sinjoro!. La premo estis tiel forta, ke eĉ la ironimensa ateisto Mark apenaŭ rezistas la tenton krii la samon kun ĉiuj. Kvankam la libro faras neniun paralelon, oni povas imagi, ke al simila psiĥologia premo homoj devis subiĝi post la alveno de la nazioj al potenco.
Apartan valoron havas meditoj de Mark kaj liaj diskutoj kun kelkaj personoj pri temoj intelektaj, literaturaj, politikaj, religiaj. La aŭtoro prezentas la temojn el diversaj, ofte kontraŭdiraj vidpunktoj kaj instigas la leganton evoluigi la ideojn kaj fari siajn proprajn konkludojn.
Trevor Steele verkas per riĉa esperanta lingvaĵo, iam eĉ tro riĉa: estas domaĝe, ke kelkfoje li ne faras al si penon trovi jam ekzistantan vorton sed uzas ĵus elpensitan neologismon.
La cirkonstancoj devigas la aŭtoron prezenti parolon de personoj, uzantaj germanajn dialektojn, kaj eksterlandanojn, kies rego de la germana lingvo estas subnivela. Ŝajnas, ke li sufiĉe lerte solvas tiajn problemojn, kaj la fuŝa lingvaĵo de tiuj personoj impresas versimile.
Trevor Steele estas bona verkisto kaj stilisto. Tamen eĉ la plej bona stilisto bezonas akraokulan redaktoron. Tia redaktoro ne laboris pri tiu romano, kio estas domaĝa.
La libro havas allogan aspekton, ĝi estas bele presita. Sed ŝajnas, ke ĝi ne havis provlegiston aŭ havis ne sufiĉe atentan: de tempo al tempo oni stumblas ĉe preseraroj; kaj kio estas plej ĝena, la majusklan K ofte anstataŭas la minuskla k.
Tiuj mankoj, forigeblaj en sekva eldono, ne malpliigas la meritojn de Trevor Steele, kiu verkis romanon interesokaptan, ĝuindan kaj prifierindan.
Via opinio pri Neniu ajn papilio